فصل اول

تجارت بین المللی

اصول نظریه تجارت بین الملل

نظریه های تجارت بین الملل درصدد هستند به سوالات ذیل پاسخ دهند

1-  چه عوامل باعث بر قراری تجارت بین الملل یعنی صدور ورود کالا ها توسط کشورهامیشوند به عبارت دیگرچه عوامل ترکیب جهت ومیزان تجارت بین المللی را تعیین میکند.

2-  کالا هادر بازار بین المللی براساس چه نرخی ( با چه قیمت ) بایکدیگر مبادله میشوند. به بیان دیگر نسبت مبادله حقیقی ( نرخ مبادله تهاتری ) براساس چه کمیت های بین کالا های صادراتی ووارداتی تعیین میگردد.

3-  چیگونه کشورهای به طور کلی دنیا ازبرقراری تجارت بهره گیری میکنند و به چه میزان دراین فصل تلاش خواهم کرد با توجه به نظریه های مختلف به[1] این سولات پاسخ دهیم.

تیوری تجارت بین الملل

تیوری تجارت بین الملل بر پایه تیوری مصرفی به نام (تیوری برتری نسبی ) قرار دارد که اولین بار توسط دیوید ریکاردواقتصاددان مشهور قرن نوزدهم انگلستان ارایه شده است ریکاردوبه منظور نشان دادن منافع حاصل از تجارت با دیگر کشورها مثال های متعددی ارایه میکند که در زیر یک نمونه آن آورده شده است.

دو کشور نروژ واسپانیا را در نظر بگیرید که هر کشورهای دارای زمین های زراعتی وسواحل دریای مناسب برای ماهی گیری هستند اما شرایط معتدل تر هوا در اسپانیا باعث میشود که این کشوردر هر دو زمینه کشاورزی وماهی گیری از کار آیی بالاتری برخوردار باشد.

تعداد مساعات نیروی کار مورد نیاز در تولید هر تن از این دو محصول در کشور مذکور در جدول مشخص شده است.

برای ساده گی در مثال بالا دوفرض زیرانجام شده است. اولاً تنها هزینه تولید هزینه نیروی کار تصور کرد ثانیاً هزینه هر واحد نیروی کار [2]برای تمامی سطوح تولید ثابت فرض شده است به عبارت دیگرعرضه یا زیان های حاصل از مقیاس تولید در نظر گرفته نمیشود جدول اول نشان دهنده دونوع تفاوت درساخت هزینه دو کشور است اولاً تولید ماهی وغله درکشور اسپانیا درتولید هر کالا (برتری مطلق دارد ثانیأ به هزینه های فرصت مناسب بین دو کشور متفاوت است هزینه تولید هر یک از دو کالا را در هر دو کشور مورد ملاحظه قرار دهید در نروژ تولید یک تن ماهی به معنای ازدست رفته تولید یک تن ماهی دریک تن غله درآنجا است دراسپانیا تولید یک ماهی به مفهوم از دست دادن فرصت برای تولید دوتن غله است بنابر این درهزینه های فرصت ازدست رفته ماهی درنروژ ارزانتر از اسپانیا وغله اسپانیا ارزانتر ازنروژ است .

1- نظریه مرکانتلیست ها درمورد تجارت بین المللی

مرکانتلیست ها تیوری تجارت بین المللی را برای بار اول علماً مطرح نمودند وسیاست های به خصوص را در زمینه پیشنهاد کردند مرکانتلیست ها طرفدار بیلانس تجارت مثبت بوده یعنی ازمازاد صادرات حمایه نمودند وطرفدار افزایش طلا ونقره درکشور بوده وعقیده داشتن که افزایش طلا ونقره درکشور ازطریق افزایش صادرا ت امکان پذیر است بناً ازواردات جلوگیری شود مطابق نظریه مرکانتلیست ها ثروت یک کشور ازروی موجودی فلزات قیمتی خاصه موجودی طلا آن کشور اندازه گیری میشود. امروز ما ثروت یک کشور را ازروی موجودی کل نیروی انسانی منابع مصنوع طبیعی که درتولید بکار برده میشوند اندازه میگیریم هرقدرثروت کشورزیادتر باشد مقدار کالا وخدمتی که میتواند دراختیار یک فرد قرار گیرد بیشتر وسطح زنده گی آن کشور بالاترخواهد بود.

مکتب مرکانتلیست (سوداگری ) ازجمع آوری طلا طرفداری میکرد زیرا ازدید گاه[3] آنان ثروت واقعی کشور به حساب میآید دریک تجزیه وتحلیل پییچیده تر دلایل خرید پذیر دیگری نیز وجودداشت به کمک طلا پادشاه یک کشور میتوانست ارتش را تجهیزکند وسایل ابزار خریداری نماید وناهمگان مورد نیاز برای یک پارچه نگهداشتن قدرت خویش رافراهم آورد ومستعمراتی بدست آورده طلا زیاد تر به معنای افزایش مسکوک طلای درجریان وافزایش فعالیت تجاری بود به منظور جمع آوری طلا به کشورمی بایستی صادرات خود را تشویق وواردا ت محدود میکرد ولذا تولید واشتغال ملی را بالا میبرد.

مرکانتلیست ها طرفدار کنترول شدید بر تجارت به وسیله دولت بودند آنها سعی میکردند نشان دهند که هدف های کشوراساساً درتضاد اند آنها ناسیونالیسم اقتصادی راتوصیه میکردند. برخی ازاین نظریات باتغییرات که درآنها داده شده به عنوان مرکانتلسیم جدید امروز نیز کماکان مطرح است ازسوی دیگر آدم اسمیت (دیگر ازاقتصاددان کلاسیک ) ازتجارت به عنوان بهتر برای کشورهای جهان حمایت میکرد سیاست تجارت آزاد تنها شامل استثنای چند بود یکی ازاین استثناًت حمایت ازصنایعی بود که ازلحاظ رفاه ملی اهمیت داشتند. که آنها ثروت وپول را اشتبها کردند وصرف افزایش پول موجب ازدیاد رفاه اقتصادی درکشور نمیگردد اما بعضی ازعلما این انتقادات را ردنمایند واین طور عقیده دارند که انتقادات خیلی ضعیف است زیرا هدف مرکانتلسیت ها به دست آوردن طلا ونقره نبوده بلکه هدف شان تقویه قدرت اقتصادی بوده چون طلا ونقره زیاد مرکانتلیست ها جهت رسیدن به بیلانس مثبت تجارت آن سیاست های اقتصادی را توسعه میدادند مرکانتلیست ها بخاطر پایین آوردن مصارف تولید یک سلسله سیاست های را پیشنهاد نموده اند قرارذیل است .[4]

اول سیاست نفوس- مرکانتلیست ها طرفدار ازدیاد نفوس بودند وازدیاد نفوس چون ازطریق افزایش تولدات ومهاجرت ها امکان پذیر است آنها به این مقصد بودند افزایش نفوس با عث افزایش عرضه کارگرمیگردد.افزایش عرضه کار به نوبه خود موجب کاهش کار میگردد وپایین بودن سطح مزدها مصارف تمام شد زیاد موثر بوده زیرا درآن زمان عامل کاریک عمده درپروسه تولید .

دوم تهیه مواد ارزان برای صنعت : به ارتباط مواد خام مرکانتلیست ها خواهان لغوه تعرفهای گمرکی بالای واردات مواد خام وهم چنان مخالف صدور مواد خام به خارج بودند ازاین رو خواستار وضع تعرفه های گمرکی بسیار بلند بالای صادرات مواد خام بودند .

سوم ایجاد سهولت کریدتی ومالیاتی برای صنایع : برای انکشاف وتوسعه صنایع طرفدارتسهیلات ازقبیل تسهیلات کریدتی ومالیاتی برای صنایع داخلی بودند هم چنان وضع تعرفهای گمرکی بسیار بلند بالای واردات اجناس کار تمام وتشویق صادرات اجناس کار تمام بودند زیرا به عقیده آنان ازدیات واردات فلزات نجیبه را از کشورخارج میسازد ودرحالیکه افزایش صادرات اجناس کارتمام باعث ورود فلزات نجیبه درکشور میگردد.

چهارم تشویق صنعت گران ومخترعین : صنعت گران باید تشویق حمایت وصنایع گردند تا امتعه تجارتی به مقدار کافی با کیفیت بهتر کمای گردد طروق ومناسبات عنعنوی تولید با ید به کارخانه های بزرگ ودارای کارگران واستادان ماهر باشد با شرایط بهتر مبدل میگردد.

2- نظریه کلاسیک ها درمورد تجارت بین امللی

بعد از مرکانتلیست ها علما اقتصاد کلاسیک ازقبیل داوید هوم آدم اسمیت ریکاردو به طوری سیستماتیک وعلمی تیوری تجارت بین المللی را انکشاف دادند البته به عقیده بعضی ها سهم دبیت یو درانکشاف تیوری اقتصاد بین المللی بیشتر است  اما به ارتباط تیوری تجارت بین المللی کلاسیک ها بیشتر ازریکاردو یاد میکنند. دبیت یو تیوری تجارت بین المللی مرکانتلیست مورد انتقاد قرار داده واهمیت واردات را به ارتباط انکشاف فکتور مهم شمرده هم چنان پول را وسیله تخنیکی برای ایجاد تسهیلات درتجارت تلقی نمود ومتذکر شد به اساس تیوری مقداری پول بیلانس تجارت برای مدت طولانی مثبت دوام کرده نمیتواند به اساس تیوری مقداری پول افزایش درعرصه پول موجب بلند رفتن سطح قیم میگردد. بنابراین اگر یک کشور دارای بیلانس تجارت مثبت که مرکانتلیست ها طرفدار آنها بودند باشد مقدار فلزات نجیبه درکشورکه اضافه صادرات بوده بیشتر گردیده ودرنتیجه سطح قیم درکشور مذکور افزایش میگردد. باافزایش سطح قیم درکشور متذکره قدرت رقابتی کشورمذکور کاهش میابد هم چنان کشور که دارای بیلانس مثبت نباشد کاهش درمقدارفلزات نجیبه که پول مروج را درزمان مرکانتلیست ها تشکیل میداد باعث کاهش سطح قیم ودرنتیجه باعث افزایش رقابتی کشور مذکور میگردد پس درنتیجه کشورکه دارای اضافه صادرات وبیلانس تجارت آن مثبت بود واردات افزایش میابد که دراین صورت به ملاحظه میرسد که بیلانس تجارت مثبت به طور متداوم بوده نمیتواند.

آدم اسمیت درسال 1732 درمحله ای کوچک درشهر کوچکی دراسکاتلیند بدنیآمد پدراو[5] مدت کوتاهی قبل ازتولدش فوت کرد آدم اسمیت شدیداً به مادرش وابسته بود وتا سال 1784 که درگذشت بااو زنده گی میکرد. آدم اسمیت هیچگاه ازدواج نکرد اوبعد ازگزراندن تحصیلات ابتدای درزاد گاهش وارد دانشگاه شده ولاتین  یونانی ریاضی وفلسفه اخلاق را تحصیل کرد اسمیت درسال 1764 به فرانسه رفت ودر آنجا با ولتر آشنا شد اودرفرانسه با " تورگوت " ملاقات کرد اسمیت دونیم سال خارج ازانگلستان به سر برد اوایل نوامبر سال 1766 به لندن مراجعت کرده ویک سال بعد به زادگاهش رفت اودراین جا شاهکارخود را بنام " ثروت ملل" انتشار داد چند سال بعد کتاب دیگری تحت عنوان رفاه ملت منتشر کرد آدم اسمیت بنیاگذار اقتصاد لیبرالیسم محسوب میشد دولت براساس عقاید اواجازه دخالت درامور اقتصادی افراد را ندارد اوبرخلاف مرکانتلیسم هاطرفدار آزادی فعالیت های اقتصادی بود اسمیت دخالت دولت را فقط دردفاع  کشوروبرخی ازرشته های اقتصادی که بخش خصوصی تمایل به سرمایه گذاری درآنها ندارند مجازمیداند .اسمیت برخلاف فیزوگرات ها زمین را منبع اصلی ثروت تلقی میکرد ند نیروی کاررا نیز ازجمله عوامل تولیدی می پنداشت که درتولید موثر میباشد.

آدم اسمیت یکی ازعلمای اقتصادی کلاسیک ها میگفت که اگر درهرکشور درتولید کالای که درآن کارآی بیشتر دارد تخصص یابد (بیش ازمصرف داخلی تولید نماید ) واین مازاد را باکالایی که درتولید کارآی کمتری دارد مبادله کند تولید هر دوکالایی که مورد مبادله قرار میگیرد افزایش خواهد یافت این اضافه تولید را کشورهای طرف تجارت بین هم تقسیم کنند لذا منافع حاصل ازتجارت ازتخصص درتولید وتجارت سرچشمه میگیرد این درواقع تعمیم منافع حاصل ازتخصص وتقسیم کار (مبادله) درسطح مناسبات بین المللی است که اسمیت آن را درسطح ملی نشان داده بود این منافع چنانچه دولت کمترین مداخله را دراقتصاد داخلی مینمود (یعنی دریک اقتصاد کاملأ آزاد ) وهم چنان تجارت بین المللی نیزآزادی بوده به حد اکثر میرسد ازآنچه که آدم اسمیت اقتصاددان معتقد بود تجارت آزاد عموماً منجر به حداکثر شدن رفاه جهانی خواهد شد ممکن است وضع محدودیت یکسان درمقابل جریان آزاددانه کالا خدمات وعوامل تولید ازجانب کشورهای با این هدف مغایر به نظر میرسد محدویت های تجارتی همواره درجهت توجیه رفاه ملی جنبه های عقلایی به خود می گیرد دردنیای واقعی این محدویت برای حمایت ازصنایعی وضع میشوند که درنتیجه واردات لطمه میبیند ازهمین رو محدویت های تجارتی به نفع محدودی ازافراد وبه زیان بسیاری است که باید قیمت های کالاهای تولیدی داخلی گرانترراتحمل کند.

[6]

تیوری مزیت مطلق:

اسمیت درکتاب خود بنام ثروت ملل نظریه مرکانتلیست ها راانتقاد نمود ومزایای[7] تقسیم کار وتخصص رادرساحه بین المللی بیان نموده است نظریات آدم اسمیت درمورد تقسیم کاروتخصص درساحه بین المللی متکی به تیوری وی که مزایای تقسیم کار وتخصص برای اقتصاد داخلی بیان نموده میباشد اسمیت عقیده داشت که اگر یک شخص تمام ضرویات زنده گی خود را خودش به تنهایی تهیه نماید مجبوراست به یک سطح بسیار پایین امرارحیات نماید اما اگر شخص مذکور خود را به تولید اجناس مصروف سازد که درتولید آن دارای مهارت وکفایت بیشتر است یقیناًازاجناس مذکورمقدار بیشتر تولید نموده واگر مقدار اضافه ازاحتیاج خود را با تولید اشخاص دیگر که آنها درتولید اجناس دیگر دارای مهارت وکفایت میباشند تبادله نمایند یقیناً به سطح بلند تر میتواند امرار حیات نماید پس اسمیت عقیده داشت که همان گونه که تقسیم کار وتخصص دراقتصاد داخلی با عث افزایش رفاه اقتصادی میگردد تخصص وتقسیم کار درساحه بین المللی نیز باعث افزایش مولدیت جهانی ودرنتیجه موجب افزایش رفاه اقتصادی درسطح جهان گردیده وکشورهای مشغول تجارت بین المللی همه ازمزایای تخصص وتقسیم کاربین المللی مستفید میگردند تیوری تجارت بین المللی آدم اسمیت بنام (تیوری مزیت مطلق مشهوراست ) معنی مزیت مطلق این است که هر مملکتی یک شی را به کمترین مصارف تولیداتی تهیه کنند وآسان ترین شرایط تولیدی برایش مهیا باشد پس باید درتولید آن تخصص پیدا نماید این کار وقتی صورت میگیرد که عوامل تولید همان شی درمملکت تولید کننده آن وفرت داشته باشد ( وافر ) البته میدانیم که تمام ممالک دنیا به عین کمیت وکیفت صاحب تمام عوامل تولید نیستند پس هر مملکت نظر به قدرت خود اشیای مختلفه را بهتر وبا مزیت مطلق تولید نماید وآنرا دربین خود تبادله نمایند ودرعوض اشیای را که تولید کرده نمیتوانند وارد نمایند این کار موجب تزیید تولید اجتماعی هر دوجانب طرف معامله میگردد که بالاخره رفاهیت اقتصادی راسبب میشود.

تیوری مزیت نسبی یا تیوری مصارف مقایسوی تجارت بین المللی :   

( تیوری مزیت نسبی ریکاردو متکی به تیوری ارزش کار[8] میباشد به اساس تیوری ارزش کار درتولید اجناس تنها یک عامل تولید یعنی عامل کاردارای اهمیت است وارزش اجناس ازروی مقدار کاریکه برای تولید آن  به مصرف میرسد تعیین گردد) بنابرین هرگاه برای تولید دومتاع عین مقدار کاربه مصرف برسد ارزش آنها باهم مساویست واجناس هم به اساس مقدار کاریکه درتولید آنها به مصرف میرسد  باهم تبادله میشود درداخل یک کشورمناطق مختلفه خود را به تولید اجناس اختصاص میدهد اجناس مذکور رابامصرف تولید کمتر یعنی مقدار کار کمتر به مقایسه منطقه دیگر تولید مینماید همین موضوع رامیتوانیم درسطح جهانی درنظر گرفته وچنین ادعا کرد که هرکشور باید خود رابه تولید متاعی مصروف سازد که آن متاع رانظربه ممالک دیگر به مصارف تولید کمتر یعنی مقدار کار کمتر تولید نماید بنابراین به اساس عقیده ریکاردو هرگاه کشورها به اساس مزیت نسبی تولید نمایند وتبادله بین المللی سهم گیرند این تخصص وتبادله باعث ایجاد مزیت برای کشورهای شاملی تجارت ودرنتیجه موجب افزایش رفاهیت اقتصادی کشورهای متذکره میگردد. بااستفاده ازمثال خود ریکاردو تیوری مزیت نسبی ریکاردو راتوضیح میدهند ومطالعه مینمایم که چیگونه کشورها درصورتیکه ازمزیت مطلق برخوردارنباشند باهم تجارت نمایند وازتجارت مستفید گردند.

ریکاردو درمثال خود دوکشورانگلستان وپرتغال ودو متاع یعنی تکه وگندم رادرنظرگرفته است.

 ازروی مثال فوق به ملاحظه میرسد که پرتغال ازنگاه[9] مصارف تولید درتولید هردومتاع دارای مزیت مطلق است درحالیکه انگلستان درتولید هردومتاع مواجه به عدم مزیت مطلق بوده وبه مقایسه پرتغال هر دومتاع رابا مصارف کار بیشتر تولید مینماید. امااگر مزیت نسبی درنظر گرفته شود موضوع طوری دیگری خواهد بود هرگاه به طوری نسبی موضوع رادرنظر بگیریم به این نتیجه خواهیم رسید که انگلستان باوجودداشتن عدم مزیت مطلق درتولید هردومتاع باهم ازتجارت منفعت میبرد هرگاه خود رابه تولید متاعی اختصاص دهد که درتولید آن ازمزیت نسبی بیشترویابه عباره دیگرازعدم مزیت مطلق کمتربرخورداراست هرگاه به طوری نسبی میباشد برای اینکه مزیت نسبی این کشورها رادرتولید امتعه مورد بحث تعیین نمایم ازنسبت های عمودی استفاده مینمایم.

%66/66/0=80/120= مصرف تولید گندم درپرتغال به مقایسه انگلستان

%90/90/0=90/100= مصرف تولید تکه درپرتغال به مقایسه انگلستان

یعنی مصارف تولید یک کیلو گرام گندم درپرتغال 66% مصارف تولید یک کیلو گرام گندم درانگلستان است وهم چنان مصارف تولید یک متر تکه درپرتغال 90% مصارف تولید یک متر تکه درانگلستان است ازروی نسبت های فوق به این نتیجه میرسیم که بااینکه پرتغال هر دومتاع رانظر به انگلستان است کمتر تولید مینماید اماگندم رابه مقایسه تکه نظربه انگلستان بیشتر ارزان تولید مینماید. تیوری مزیت ریکاردو بالای یک سلسله فرضیه های استوار است که فرضیه های مذکور رامیتوان طوری ذیل خلاصه نمود .

1 تنها هردوجنس دردومملکت درنظر گرفته شود.

2 قیمت فی واحد جنس ازروی مصرف کارتعیین میشود.

3 تغییر مقدار تولید سبب تغییر مصارف فی واحد نمیگردد.

4 عوامل تولید به صورت کامل استخدام شده ودر داخل مملکت آزادانه حرکت کرده میتواند.

5 مصارف ترانسپورت مد نظر نیست .

6 رول پول بیطرف است .

7 تغییر ساختمان وقت ریکاردو اما دراین جا فرض شده که وقت توافق مساوی به صفر است.

انتقادات بالای تیوری مزیت نسبی :[10]

اگرچه تیوری ریکاردو برای انکشاف تیوری تجارت خارجی دارای اهمیت است اما فرضیه های نام برده اکثراًغیر واقعی وناقص است.

1- ریکاردو درتیوری خویش هر مملکت رادرنظر گرفته درحالیکه درساحه بین المللی ممکن است یک مملکت باچندین مملکت دیگر روابط تجارتی داشته باشد البته طوری که میدانید هدف مدل ساده ریکاردو به ارتباط تجارت بین المللی وهم چنان هدف سایر مدل های اقتصادی اینست که ازپیچیده بودن موضوع بکاهد وموضوع راسریعتر قابل فهم بسازد.

زیرا اگر تمام عوامل دریک مدل شامل ساخته شود مدل فوق العاده مغلق گردیده ودرک آن مشکل میگردد البته به ارتباط مدل ریکاردو میتوان چندین متاع ویا چندین کشورشامل سازیم بدون اینکه دراصل تیوری تغییر وانمودگردد. اما موضوع مورد مطالعه رامشکل میسازد پس با اساس تیوری اهمیت نسبی گفته میتوانیم یک کشور اجناس راکه صادرمینماید درآن دارای مزیت نسبی است.

2 ریکاردو مدل خود اشیا رادرنظرگرفته وپول راازمیان کشیده درحالیکه اقتصاد امروزی اقتصاد طبیعی نبوده بلکه بیشتر اقتصاد پول وکریدت است ازین جهت پول باید درتحلیل آورده شود به حیث مصرف تولید تنها عوامل تولید کار راقرار داد نمودند درحالیکه درمصارف تولید دیگر عوامل تولید نیز شامل است اما باید گفت که میتوانیم همه عوامل تولید رادرنظر میگیریم وازدیدگاه مصرف مجموعی مزیت نسبی رابین کشورها دریابیم بنابراین هر کشور که یک متاع مشخص رابه مصارف مجموعی کمتر تولید مینماید درتولید متاع مذکور دارای مزیت نسبی میباشد.

3 انتقاد دیگری بالای میتود ریکاردو درنظر نه گرفتن مصارف ترانسپورت است چنین استدلال شده که امکان دارد که درمورد بعضی اجناس مصارف ترانسپورت آن چنان زیاد باشد که مزیت نسبی یک کشوررا درتولید یک متاع ازبین ببرد این به این اسناد میتوان ازدونگاه پاسخ ارایه نمود.[11]

الف: مصارف ترانسپورت ممکن آنقدر زیاد نباشد یابه عباره دیگر مزیت نسبی هر کشور آنقدر زیاد باشند که مصارف ترانسپورت یک جز ناچیز به شمار رفت وبنابر آن اهمیت مزیت نسبی کشوررا منحصر نسازد براساس تیوری مزیت نسبی ریکاردو منفعت ازتجارت بین المللی به یک کشور به حیث کل تعلق میگیردد یعنی منفعت به تمام کشورمیرسد واضح نه نموده که کدام افراد ویا گروپ ها ازتجارت بین المللی مستفید میشود بنابر این واضح نیست که آیا دروضع اقتصادی همه باشنده گان کشوربهبودبه عمل می آیند یا خیر علمای اقتصاد کلاسیک طرفدارتجارت آزاد بودند وبنابر این ازنگاه قرضه تجارت آزاد یک کشورمیتوان مورد انتقاد قرار گیرد زیرا اگر تجارت آزاد رفاه اقتصادی همه باشنده گان یک کشور راافزایش ندهد وصرف یک گروپ یاگروپ های به خصوص ازتجارت آزاد مستفید گردند دراین صورت تجارت آزاد باید مورد انتقاد قرارگیرد. باوجود انتقادات فوق نیاید  فکرگردد که این تیوری اهمیت خود راازدست داده است زیرا دردوره بعدازریکاردو تا امروز به توسعه واصلاح این تیوری کوشش شده است  تامفهوم عملی وواقعی آن افزایش یابد.

ارایه گرافیکی تیوری مزیت نسبی : بااستفاده ازمنحنی امکانات تولید میتوانیم تیوری مزیت نسبی ریکاردو را طورگرافیکی ارایه داریم امکانات تولیدی رادریک مملکت به اساس مصارف ثابت فی واحد تولید توسط منحنی امکانات تولید ذیلاً نشان داده شده میتواند

متکی به تیوری ریکاردو ویک کشوری رادرنظرمیگیریم که دومتاع یعنی تکه وگندم تولید نموده میتواند واینکه چه مقداری ازهردومتاع رامیتواند تولید نماید مربوط به تجهیزعوامل تولید وسطح دانش تخنیکی آن مملکت میباشد فرضاً اگر تمام عوامل تولید برای تولید تکه درپرتغال مصروف ساخته شود میتواند به اندازه ob (و یا120 ساعت کار واحد ) ویادرصورت تولید گندم به اندازه OA  یا100 ساعت کار واحد آنرا تولید نمایم دریک حالت اقتصاد بسته چون این مملکت با کدام مملکتی دیگری رابطه ندارد پس باید یک قسمت عوامل تولید را برای تولید گندم ویک قسمت آنرا برای تولید تکه مصروف بسازد. زیرا مصرف کننده گان هم تکه میخواهد وهم گندم .[12]

3 : نظریه نیو کلاسیک ها درمورد تجارت بین المللی

تیوری تجارت نیوکلاسیک ها تیوری مدرن تجارت بین المللی را تشکیل میدهد این تیوری تقسیم عوامل متفاوت رابرای ایجاد تجارت بین کشورها را ارایه داشته است بیان گران تیوری تجارت نیو کلاسیک ها دردوعالم سویدنی بنام های اکثیر واولسن میباشد که بنام تیوری تجارت اکثیر وبعضاً یاد میگردد تیوری تجارت بین المللی نیوکلاسیک ها علت بوجود آمدن تجارت خارجی را متفاوت بودن تجهیزعوامل تولید بین کشورها میدانند به اساس این تیوری چون عوامل تولید درهرکشور یکسان تقسیم نشده کشورهای مختلف مقادیر مختلف عوامل تولید را دارند. لهذا این موضوع باعث گردید تا تجارت بین المللی بین کشورها بوجود آید. مدل تیوری تجارت بین المللی اولسن واکثیر ومدل دوکشور دومتاع بوده اما بر خلاف ریکاردو دوعامل تولید رادرنظرگرفته اند.( عامل کار وسرمایه ) چون به اساس این تیوری تفاوت درتجهیز وعوامل تولید بین کشورها باعث تجارت میگردد پس هرکشورکه دارای مقادیر بیشتر سرمایه اند صادرات شان را اشیای تشکیل میدهند که درآن سهم سرمایه بیشتر است هم چنان ممالک که دارای مقدارعامل زیاد کاردارند صادرات شان را اشیای تشکیل میدهد[13] که ازنگاه عامل کارتشدیدی است سوال که مطرح میگردد این است که چه وقت گفته میتوانیم یک کشورازنگاه عامل کارویا ازنگاه عامل سرمایه غنی است. به منظور تثبیت نمودن این که غنی بودن کشورها را ازنگاه عوامل تولید تعیین نماییم دومعیار موجود است اول ازنگاه مقدارعوامل تولید ازنگاه میتوانیم کشورهای رابه غنی بودن ازنظرسرمایه ویاکارتقسیم نمود فرضاً گفته میتوانیم که کشورA به مقایسه کشورB ازنظر مقدارعامل سرمایه غنی است اگر درکشورA نسبت سرمایه به کارنظربه کشورB بزرگترباشد. وازنگاه عوامل تولید قیمت عوامل تولید وقتی گفته میتوانیم که کشورA به مقایسه کشورB ازنگاه عوامل سرمایه غنی تراست اگر قیمت سرمایه درکشورA به مقایسه کشورB ارزانتر باشد.

تیوری تجارت بین المللی نیو کلاسیک ها وقتی صدق مینماید که کشورها را به غنی بودن ازنگاه وازنگاه کاربه اساس معیار دوم تفکیک نمایم زیرا درمعیار اول دیده میشود که تنها جنبه عرضه درنظرگرفته شده است وجنبه تقاضا فراموش شده درحالیکه درمعیاردوم چون قیمت به اساس عرضه وتقاضا تعیین میگردد پس عرضه وتقاضا هر دونظر گرفته شده است اگر تنها درنظر گرفته شود ممکن است مقدار یک عامل مثلاً سرمایه ازمقدارکم است ممکن تقاضابرای عامل مذکور زیاد نباشد ودرنتیجه قیمت عامل سرمایه به مقایسه کشوردیگر عامل مذکور به مقدار وافر است ودرعین حال تقاضا برای سرمایه آن زیاد است پایین تر باشد.

1- ازنگاه مقدارعوامل تولید : ازنگاه این معیار میتوانیم کشورها را ازنگاه غنی بودن سرمایه وغنی بودن ازنگاه کارتعیین نمایم یعنی گفته که کشور A به مقایسه کشورB ازنگاه عامل سرمایه غنی است اگر درکشورA نسبت سرمایه وکارنظربه کشور B بزرگترباشد.

2- ازنگاه قیمت عوامل تولید : به اساس قیمت عوامل تولید وقتی گفته میتوانیم که کشورA به مقایسه کشور B ازنگاه عامل سرمایه غنی تراست اگر قیمت سرمایه درکشور A به مقایسه کشور B ارزانترباشد تیوری تجارت بین المللی نیوکلاسیک ها وقتی صدق مینماید که کشورها را به غنی بودن ازنگاه عامل سرمایه وغنی بودن ازنگاه عامل کاربه اساس معیار دوم تفکیک نماییم زیرا درمعیار اول قسمیکه علمای کلاسیک تنها جنبه عرضه رادرنظرگرفته بود درنظر رفته شود وجنبه تقاضا گردد درحالیکه درمعیا ردوم چون قیمت به اساس عرضه وتقاضا تعیین میگردد پس عرضه وتقاضا درنظرگرفته شده میتواند زیرا اگر تنها عرضه درنظرگرفته شود ممکن است مقداریک عامل مثلاً سرمایه دریک کشوربه مقایسه کشوردیگربیشتر باشد اما کشوریکه عامل سرمایه ازنگاه مقدارکم است ممکن تقاضا برای عامل مذکورزیاد نباشد ودرنتیجه قیمت عامل سرمایه به مقایسه کشور دیگرکه مقادیر زیاد عامل مذکور را دارد ودرعین حال تقاضا برای آن زیاد است پایینترباشد .[14]

 تاثیرتجارت بین المللی بالای قیم عوامل تولید :

به اساس تیوری تجارت بین المللی نیوکلاسیک ها اختلاف درمصارف مقایسوی بین کشورها ناشی ازاین است که کشور های مختلف دارای مقادیرمتفاوت عوامل تولید میباشد واین کارباعث ایجاد اختلاف درمصارف مقایسوی درنتیجه باعث ایجاد تجارت بین المللی میگردد به اساس این تیوری اگر تجارت بین المللی آزاد گذاشته شوداین آزاد بودن تجارت اجناس باعث میگردد که قیمت عوامل تولید بین کشورها به طرف مساوی شدن تقرب نماید.به عبارت دیگر تجارت آزاد اجناس جانشین عدم انتقال عوامل تولید بین کشورها میگردد زیرا طوری که میدانیم قیمت که به یک عامل تولید پرداخته میشود مساوی به سهم عامل مذکوردرتولید نهای آن میباشد پس کشوریکه ازنگاه سرمایه غنی است چون برای واحد عامل کارمقدار کار بیشتر سرمایه به دست راس دارد بنابرمولدیت نهای عامل سرمایه پایین است ودرنتیجه بهره که به عامل سرمایه تادیه میشود نیزپایین است وبرخلاف کشوریکه ازنگاه کارغنی است چون برای هرعامل سرمایه مقدارزیاد عامل کارموجود است درنتیجه مولدیت نهای عامل کارپایین میباشد ودرنتیجه عامل مذکورپرداخته میشود پایین میباشد بعد ازآغازتجارت بین المللی کشوریکه ازنگاه عامل سرمایه غنی است تولید اجناس سرمایه بررا به منظورصادرات[15] بیشتر توسعه میدهد درنتیجه تقاضا به عامل سرمایه بیشترمیشود واین افزایش درتقاضا برای عامل مذکورباعث میگردد که قیمت عامل مذکور افزایش یابد پس قیمت سرمایه درکشوریکه ازنگاه عامل سرمایه غنی است روبه افزایش میگذارد به عین ترتیب کشوریکه ازنگاه عامل کار غنی است بعد ازآغاز تجارت بین المللی قیمت کار افزایش میابد باید پس به طورخلاصه اگرتجارت بین المللی اجناس آزاد گذاشته میتوانیم که به اساس تیوری تجارت بین المللی نیوکلاسیک ها قیم عوامل تولید بین کشورهای مختلف به طرف مساوی شدن حرکت مینماید البته تساوی کامل قیم عوامل تولید بین کشورها امکان پذیر نیست وآن زمانی میتواند تحقق یابد که انتقال یا تحرک آزادانه عوامل تولید بین کشورها صورت گیرد.

تاثیر تجارت بین المللی بالای توزیع عوامل تولید :

به اساس تیوری ریکاردو به این نتیجه میرسیم که کشورهای شامل تجارت بین المللی منفعت میبرند زیرا که تجارت بین المللی کشورها موردبحث راقادرمیسازد که خارج ازامکانات منحنی تولید خود مصرف نمایند به عباره دیگر به این نتیجه میرسیم که کشورهای شامل تجارت بین المللی افزایش میابد باید متذکرگردید که منفعت ازتجارت بین المللی به یک کشوربه حیث کل تعلق میگیرد واضح نیست که آیا تجارت بین المللی همه افراد کشوررامستفید میسازد ویا اینکه گروپ های به حصص ازتجارت بین المللی منفعت میبرند وانتقاد ک هبه تجارت بین المللی آزاد وارد گردیده مخصوصأ به این ارتباط است تاثیرتجارت بین المللی بالا ی توزیع عاید چیگونه است وآیا همه افراد جامعه ازتجارت بین المللی را بالای توزیع عاید قرارذیل مورد بحث قرارمیدهیم .

1 ازنگاه عوامل تولید که درتولید امتعه به خصوص دارای تخصص کامل اند عوامل تولید به متاعی که کشور درآن دارای عدم مزیت مقایسوی است دارای تخصص میباشد بعد ازآغازتجارت بین الملی متضررگردد زیرا با آغازتجارت بین المللی کشورمذکور درتولید اشیا راکاهش خواهد داد که درآن دارای عدم مزیت مقایسوی است پس عوامل تولید که به صنعت اجناس اخیرالذکر دارای تخصص کامل اند درصنایع توسعه یافته امکان استخدام برای شان کمتر میسربوده ویا باعاید کمتر استخدام میگردند ودرنتیجه ازتجارت بین المللی متضررمیگردند وسطح رفاهیت شان کاهش میابد مقایسوی ست پس عوامل تولید که به منفعت اجناس اخیر الذکر دارای تخصص کامل اند درصنایع توسعه یافته امکان استخدام برای شان کمتر میسربوده ویا با عاید کمتراستخدام میگردند ودرنتیجه ازتجارت بین المللی متضررمیگردند وسطح رفاهیت شان کاهش میابد.[16]

2عوامل تولید که دارای تخصص کامل نیستند وآزادانه میتوانند بین مشاغل مختلفه درحرکت باشند فرضأ یک کشور ازنگاه عامل سرمایه غنی است ومیدانیم که بعد ازآغازتجارت بین المللی کشورمتذکره تولید اشیای را که سرمایه براست وتولید اشیای را که کاربر است مقدارزیاد عامل کارفارغ میگردد باتولید اجناس سرمایه برمقدارکم عامل کارجذب میگردد ودرنتیجه زمینه استخدام عامل کارکاهش یافته وبالاخره عایدی که به عامل کارمیدهد واین خود باعث کاهش رفاهیت اقتصادی عامل کارمیگردد.

البته عکس این حالت درکشوریکه ازنگاه عامل کارغنی است به وقوع می پیوندد پس خلاصه میگویم عامل که طوری تشدیدی درصنایع که با واردات دررقابت است بکارمیرود معمولاً باآغاز تجارت بین المللی متضرر میگردند . پالیسی متذکره باید باپالیسی توزیع مجدد عاید همراه باشد تا با پالیسی توزیع مجدد عاید ضرریکه ازناحیه تجارت بین المللی آزاد برگروپ های به خصوص میرسد جبران گردد البته این موضوع راعلمای اقتصاد کلاسیک درنظرگرفته بود .

توضیحات فوق مارا به این نتیجه میرساند که تجارت آزاد بین المللی وقتی مورد حمایه قرارگرفته میتواند که با پالیسی توزیع مجدد عاید همراه باشد واین خود ایجاب مداخله دولت را دراموراقتصادی می نماید .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: